Pedagogika Montessori zakłada przystosowanie przestrzeni domu tak, by od samego początku zachęcać dziecko do samodzielności i rozwijania swoich umiejętności. W trakcie przygotowania otoczenia dla nowego domownika, często ulegamy stereotypom dotyczącym tego, jak powinniśmy przygotować nasz dom, by było nam w nim wygodnie i funkcjonalnie. Kupujemy łóżeczka, bujaczki, chodziki i inne „niezbędne” gadżety, które mają nam ułatwić „obsługiwanie” naszego dziecka. Pedagogika Montessori przeciwstawia się takim procedurom, w centrum stawiając dziecko i jego wrodzone możliwości. Gdy przystosujemy przestrzeń tak, by dziecko mogło z niej korzystać samodzielnie, szybko spostrzeżemy, ile potrafi nasz maluszek, jak bardzo podoba mu się samodzielna aktywność, z jak dużą ciekawością zabiera się za eksplorację.
W pedagogice Montessori wydzielamy cztery strefy – strefę karmienia, strefę przewijania, strefę spania (o której szeroko pisałam TU) oraz strefę aktywności. Dwie ostatnie są wyjątkowo ważne, gdyż w tych strefach nasze maleństwo przebywa długo, i obie one bardzo silnie wpływają na kształtowanie się jego umiejętności oraz psychiki. Odpowiednio zaaranżowana strefa snu przynosi komfort i dużo większą swobodę zarówno dziecku jak i rodzicom. Podobnie jest ze strefą aktywności, która, jeśli prawidłowo zaaranżowana, uwolni potencjał tkwiący w Twoim maleństwie od urodzenia, a Tobie da radość i satysfakcję z obserwacji radosnego malucha.
CO TO JEST AKTYWNOŚĆ I DLACZEGO WYMAGA ODDZIELNEJ STREFY?
Mogłoby się zdawać, że Twój Maluszek tylko je i śpi. W zasadzie tak właśnie jest, bo te dwa aspekty są niezbędne do szybkiego i prawidłowego rozwoju noworodka. Niemniej, między tymi odcinkami jedzenia i spania jest jeszcze wiercenie się, machanie rączkami, obracanie główki, wsłuchiwanie się w odgłosy domowników i ciekawskie rozglądanie wkoło. Twój maluch poznaje, obserwuje i uczy się w każdym momencie swojego życia, najlepiej jednak, gdy jest wyspany i najedzony. Ten moment w dobowym cyklu Twojego dziecka to okres aktywności.
Aktywność to moment wzmożonej pracy poznawczej, to skupienie, praca, akt poznawczy, dzięki któremu Twoje dziecko uczy się, kształtuje swoją malutką osobę, zapamiętuje, staje się budowniczym samego siebie.
Strefa aktywności to specjalnie wydzielona przestrzeń, która zachęca niemowlę do aktywności poprzez udostępnienie mu przedmiotów oraz bodźców naturalnie pobudzających aktywność.
Elementy strefy aktywności dostosowane są do etapu rozwoju dziecka.
Jeśli stworzysz dla dziecka odpowiednio stymulującą przestrzeń, poznawanie świata będzie dla niego łatwiejsze i ciekawsze. Zapraszając go do naszego świata stopniowo, poziom trudności będziemy określać za pomocą:
- wiedzy o rozwoju niemowląt, o rozwoju ich zmysłów, motoryki, możliwości poznawczych
- wiedzy o swoim dziecku, gdyż z obserwacji dziecka możemy wyciągnąć najwięcej wniosków i dostosować tempo zmian do możliwości naszego malucha. Doskonałym tego przykładem są mobile Montessori. Zmieniamy mobil na kolejny wtedy, gdy dziecko przestanie się nim interesować, czyli po prostu zacznie odwracać główkę. Jest to dla nas jasny sygnał: „Jestem gotowy na coś nowego”J
Z CZEGO SKŁADA SIĘ STREFA AKTYWNOŚCI I JAK JĄ STWORZYĆ
W strefie aktywności, tak jak i w pozostałych strefach, ważną rolę odgrywają zasady tworzenia przestrzeni zgodnie z pedagogiką Montessori. Więcej na ten temat możesz przeczytać TU.
W Internecie natrafimy na mnogość zdjęć, przedstawiających strefę aktywności. My będziemy posiłkować się tą grafiką (uwzględniono pokój wraz ze strefą spania) i na jej podstawie opiszę Ci, jakie elementy zawiera strefa aktywności i do czego one służą. Zwróć uwagę, że przestrzeń ulega zmianie w niewielkim stopniu w zależności od wieku niemowlęcia. Pomoce właściwe dla konkretnego wieku znajdziesz na moich tablicach na Pinterest, które specjalnie dla Ciebie pogrupowałam wiekowo (linki na końcu posta).
niemowlę 0-3 miesiąca niemowlę 3-6 miesięcy
W skład strefy aktywności wchodzą:
- Mata na podłodze
- Mobil
- Lustro
- Galeria obrazów na wysokości wzroku
- Meble dostosowane do wzrostu dziecka
MATA
Bezpieczna, niezbyt miękka mata, na której dziecko może leżeć, na którą może się sturlać z materacyka, mata, która się nie gniecie pod dzieckiem, która amortyzuje. Dobrym rozwiązaniem jest na przykład mata piankowa. Zwróć uwagę, by nie była pstrokata. To nie jest ozdoba, to część przestrzeni, bezpieczna podłoga. Celowo użyłam słowo podłoga, bo właśnie ona jest podstawowym wymiarem dla Twojego dziecka. Psychologowie nie bez powodu mówią: chcesz być bliżej swojego dziecka, zejdź na podłogę. Wspólne przebywanie na podłodze buduje więzi (kto był pod namiotem, ten wie).
Oczywiście należy kierować się również zdrowiem młodego kręgosłupa, dlatego warto rozejrzeć się za profesjonalnym materacykiem dla niemowląt.
MOBIL
Mobil wieszamy w strefie aktywności, na wysokości około 25-30 cm od brzuszka dziecka lub po jego bokach, pamiętając o zmianie stron. Mobile dostosowujemy do wieku maluszka i zmieniamy co jakiś czas. Pamiętaj, że jeden mobil możesz pokazać swojemu dziecku kilka razy, gdyż jego wzrok oraz postrzeniaganie obiektów zmienia się w czasie. To, co znudziło się dwumiesięcznemu dziecku, może być ponowną fascynacją dla malucha czteromiesięcznego.
O mobilach więcej poczytasz TU. Jak prawidłowo wieszać mobile przeczytasz TU.
Jeśli masz pytania, na które nie znalazłaś odpowiedzi, napisz do mnie. Chętnie odpowiem na każde pytanie.
LUSTRO
Chyba już za sobą mamy czasy zabobonnego myślenia o tym, że nie należy pokazywać maluchowi lustra, bo nawiedzi go licho i będzie miało pecha. Lustro to świetny element strefy aktywności. Na początku lustro nie służy do przeglądania się i studiowania swojej twarzy, min czy gestów. Lustro stanowi ekran, w którym co jakiś czas pojawia się ruch, pewna dynamika i zmiana. Maluszek może obserwować poruszających się domowników czy odbijający się mobil. Dopiero potem zacznie ono traktować lustro jak narzędzie do poznawania samego siebie. Lustro nie musi być szklane, może być plastikowe, grunt, by je dobrze i bezpiecznie przytwierdzić do ściany.
OBRAZKI
W strefie aktywności możesz powiesić kilka (dwa, trzy) obrazki na takiej wysokości, by maluch je dostrzegł. Zacznij od kontrastowych wzorów, czarno białych zdjęć rodziców, zwierząt czy roślin. Kieruj się zasadą estetyki. Wszystko co piękne i nieskomplikowane będzie dobre. Pamiętaj, że możesz zmieniać elementy tej galerii. Niech będzie ciekawie.
MEBLE
Na początku trudno mówić o meblach dostosowanych do wzrostu maluszka, gdyż w pierwszym momencie nie są one tak istotne. Z czasem jednak, gdy Twoje niemowlę zacznie pełzać i przemieszczać się, niezmiernie ważne jest zapewnienie mu dostępności wybranych przedmiotów. Dlatego właśnie już na etapie tworzenia pierwszej strefy aktywności warto poszukać niskich mebelków, półek, stojaczków na książki. Dzięki dostępności Twoje niemowlę samo określi, która pomoc w danym momencie najbardziej go interesuje, którą chce poznać, którą chce się „bawić”. Poszukaj niskich półeczek, ustaw na nich kilka pomocy, grzechotek czy materiałów sensorycznych. Dzięki temu dasz swojemu maluchowi autonomię przy wyborze Tego, czym w danym momencie chce się zajmować.
WSKAZÓWKA:
Przy zupełnie małych szkrabach idealnie sprawdzi się kosz z pomocami, ustawiony niedaleko materacyka. Możemy wyciągnąć z niego jakiś przedmiot i pokazać maluchowi, albo położyć w zasięgu jego wzroku czy rączek.
CO ZA DUŻO TO NIEZDROWO
Zwróć uwagę, że przestrzeń aktywności nie jest przeładowana. Nie znajdziesz w niej niezliczonych ilości przedmiotów, zabawek interaktywnych, kolorów, deseni i dźwięków. Oszczędność w formie oraz w ilości elementów nie przytłacza Twojego malucha. Odpowiednia ilość elementów pozwala odnaleźć się w przestrzeni i korzystać z niej.
Większość z nas trudno odnajduje się w sytuacji wyboru spośród niezliczonej ilości możliwości. W dobrze zaprojektowanej strefie aktywności nawet kilkumiesięczne dziecko umie podejmować świadome decyzje. To inspirujące, gdy widzisz, jak Twoje dziecko samo potrafi „zorganizować sobie czas”, wykorzystując do tego dobrze zaprojektowaną przestrzeń. Tylu rzeczy możemy uczyć się od naszych dzieci!
Obejrzyj również przestrzenie aktywności na mojej tablicy na Pinterest
Pomoce Montessori dla różnych grup wiekowych na moim Pintereście. Wybierz odpowiedni przedział wiekowy i zobacz, co warto zaprezentować maluchowi w danym momencie rozwoju:
1-3 miesiące TUTAJ
4-5 miesięcy TUTAJ
6-12 miesięcy TUTAJ
Zapraszam również na kurs organizowany przez Kasię z Kukumag – „Przyjazna i rozwojowa przestrzeń od urodzenia. Naprawdę świetna dawka wiedzy. Kurs do kupienia TU.
Nauczycielka Montessori dzieci 0-3
Uczę, jak towarzyszyć dzieciom zamiast je niańczyć.
Pokazuję, jak wprowadzić pedagogikę Montessori od urodzenia.
